هتل گردی

اطلاعات مفید برای بازدید از کاخ نیاوران

اگر قصد تهران‌گردی دارید و دل‌تان می‌خواهد خانه شاهان قاجار و شاه پهلوی را از نزدیک ببینید و نگاهی به آثار تاریخی ایرانی و خارجی بیاندازید حتماً مجموعه کاخ نیاوران را در لیست گردش‌تان قرار دهید. نیاوران به‌غیراز این‌که نمادی از زندگی مجلل و شاید خانه رؤیایی بسیاری از ما است، هرکسی را غرق در ابهت معماری ایرانی و گنجینه‌های تاریخی خود می‌کند. با ما همراه شوید تا به سمت میدان باهنر در منطقه یک تهران برویم و گشتی در باغ بزرگ نیاوران بزنیم.

از نی‌زار تا نیاوران

هر بنای تاریخی به نوعی یک شناسنامه دارد.در شناسنامه نیاوران تاریخ تولد این بنا به دوران فتحعلی شاه قاجار بر‌می‌گردد. در آن زمان، فتحعلی شاه قاجار برای تفریحات تابستانی خود دستور داد در شمال تهران و در منطقه‌ای خوش آب‌وهوا باغی بسازند، باغ ییلاقی شاه قاجار به‌جای نی‌زاری در نزدیکی روستای "گرده‌به" بانام "نی‌آوران" ساخته شد که در حال حاضر به نیاوران شهرت دارد.

محمدشاه بناهای کوچکی به نیاوران اضافه کرد و به دنبال او ناصرالدین‌شاه هم برای اقامت ییلاقی خود "کاخ صاحبقرانیه" را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که قاجارها در این باغ ساختند عمارت کوشک احمدشاهی است اما سرنوشت ساخت و ساز در نیاوران با این عمارت به پایان نرسید. در سال ۱۳۳۷ محمدرضا پهلوی تصمیم گرفت برای پذیرایی از مهمانان خارجی، بناهای کوچک باغ را تخریب کند تا کاخ نیاوران با زیربنای ۹ هکتار در سبکی مدرن ساخته شود اما بعد از ساخت و در سال ۱۳۴۶ محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش ترجیح دادند در این کاخ باشکوه ساکن شوند و تا زمان خروج از ایران هم در این کاخ زندگی می‌کردند. بعد از انقلاب و از سال ۱۳۶۵ درهای ورودی کاخ نیاوران به‌عنوان موزه برای بازدیدکنندگان گشوده شد و در سال ۱۳۷۷ به ثبت ملی رسید. این مجموعه همه‌روزه به‌غیراز ایام تعطیل سوگواری‌ها از ساعت ۹ تا ۱۸ به روی علاقه‌مندان باز است.

کاخ اختصاصی پهلوی

احتمالاً وقتی از هیاهوی شهر دور شوید و پا به باغ نیاوران بگذارید تا در میان درختان سر به فلک کشیده آن قدم بزنید جذاب‌ترین جایی که به سمتش کشیده می‌شوید کاخ اختصاصی نیاوران است که با طرحی چهارضلعی و زیبا در قسمت شمال شرقی باغ قرار دارد. این چهارضلعی زیبا به شکل دو طبقه اصلی و نیم طبقه در وسط ساخته شده است.

گذری میان اشیا هنری با ارزش در طبقه اول

در طبقه اول کاخ نیاوران که سرسرای بزرگی است، می‌توانید به دنیایی از اشیا باارزش هنری قدم بگذارید که با آینه‌کاری‌های زیبای سرسرا جذابیت آن‌ها بیشتر هم می‌شود. هرکدام از این اشیا هنری شما را به دورانی از تاریخ می‌کشاند؛ مثل نقاشی بهمن محصص، ظروف چینی با تصاویری از چهره ناپلئون بناپارت و خانواده سلطنتی ساخت فرانسه، ظرف نقره هدیه از کشور رمانی، ستون تزیینی "نماد سقاخانه" اثر استاد پرویز تناولی و اشیای دیگری که باید از نزدیک به تماشایشان نشست اما در میان همه این آثار، دیدن هنر دست استاد علی کرمانی روی فرشی که در ابعاد ۳۰٫۵ متر در ۳۸٫۳ متر بافته شده است لذت دیگری دارد. در بیضی وسط این فرش خیره‌کننده چهره پادشاهان ایرانی نقش بسته است و در حاشیه آن نقش حجاری‌های دوران هخامنشی و ساسانی را خواهید دید. همچنین سینمای اختصاصی، اتاق‌های پذیرایی، غذاخوری، نشیمن و تالار آبی (موزه لباس و پارچه) کاخ نیاوران در طبقه اول قرار دارد که هر قسمت با فرش‌های نفیس ایرانی پوشانده شده است و دورتادورشان اشیای گران‌قیمت و زیبایی به چشم می‌خورد.نمونه کامل فرش های ایرانی را در موزه فرش تهران ببینید. 

نیم‌طبقه مدرن

هر چهار راه‌پله‌ای که در چهار طرف کاخ قرار دارد به نیم‌طبقه وسط کاخ می‌رسد. البته باید بدانید راه‌پله‌ای که نسبت به بقیه عرض بیشتری دارد مخصوص محمدرضا پهلوی بوده است و به همین دلیل به آن "شاه‌رو" می‌گویند. در نیم طبقه وسط که به شکل مدرن بازسازی شده است، می‌توانید مجسمه بودا را که قدمتش به قرن سوم میلادی برمی‌گردد ببینید، در اتاق کار و اتاق کنفرانس فرح دیبا چرخی بزنید و نگاهی به اتاق‌های لیلا پهلوی و ندیمه‌های فرح دیبا بیدازید.
نگاهی به محیط خصوصی طبقه دوم
با ورود به هر کدام از اتاق‌های این طبقه، وارد فضای خصوصی خاندان پهلوی خواهید شد که شامل اتاق‌خواب‌ها، اتاق استراحت نیمروزی و اتاق ندیمه‌ها می‌شود. در این قسمت هم مثل طبقه‌های دیگر اشیای گران‌قیمت زیادی خود‌نمایی می‌کنند اما حتماً دیدن سقف آلومینیومی و متحرک طبقه دوم جالب‌ترین بخش این کاخ است که مجذوب آن خواهید شد.

صاحبقرانیه محبوب‌ترین قصر ناصرالدین‌شاه

مطمئن باشید اگر چشم‌تان به صاحبقرانیه بیفتد در همان لحظه اول محو معماری باشکوه نمای آن خواهید شد. این قصر مجلل از قدیمی‌ترین کاخ‌ های مجموعه نیاوران به شمار می‌آید و محبوب‌ترین قصر ناصرالدین‌شاه است که به دستور او در باغ نیاوران در دو طبقه ساخته شد. فضای بیرونی کاخ شبیه به میدانی رو به درختان سرو، افرا، توت، مجنون و... قرار دارد. ترکیب رنگ سبز شیروانی با رنگ سفید ساختمان نیز  جلوه زیبایی به نمای کاخ بخشیده است. البته این کاخ در گذشته بزرگ‌تر بوده است اما در زمان پهلوی اول بخشی از ساختمان کاخ که حرم‌سرای ناصرالدین‌شاه بود، به دستور رضا شاه تخریب شد.

از پله‌های کاخ که بالا می‌رویم دو سرسرا در قسمت غربی و شرقی کاخ قرار دارند که هرکدام شامل چند اتاق است. دیوارهای سرسراها و اتاق‌های کاخ صاحبقرانیه مانند یک نمایشگاه بی‌نظیر با تابلوهایی از تصاویر شاهزادگان قاجار، تصاویر مینیاتوری و نقاشی‌هایی مثل منظره کوه شمیران اثر مهدالحسینی، نقاشی دوشان تپه اثر مهد مصورالملک، تابلو منظره اثر مارک هاون و ... بیننده را شگفت‌زده می‌کند. هر کدام از اتاق‌ها از جمله عکاس‌خانه، اتاق مذاکرات نظامی، تالار آیینه (جهان‌نما)، اتاق نشان‌ها و مدال‌ها شما را برای دیدن صنایع‌دستی ایرانی و آثار هنری کشورهای دیگر متوقف خواهد کرد.
البته یکی از زیباترین بخش‌های کاخ صاحبقرانیه که در قسمت زیرین آن قرار دارد فضای حوض‌خانه است که در اطراف آن و در اتاق‌ها بافته‌های قاجاری، آثار لاکی مثل جعبه‌ها، جلدها، قلمدان‌ها و ... به چشم می‌خورد. حوض‌خانه در وسط این بنا قرار گرفته است و تزیینات و گچ‌بری‌های چشم‌گیری دارد. در کنار این فضا دیدن کرسی‌خانه، کتیبه‌نگاری‌های دیوارها، تابلوی حوض‌خانه اثر کمال‌الملک و وسایل پذیرایی بسیار جالب است.

کوشک احمدشاهی تنها عمارت آجرنمای نیاوران

در گردش باغ نیاوران همان‌طور که از کنار حوض کاشی‌کاری شده در جنوب غربی باغ می‌گذرید و از هوای خوب این منطقه از تهران لذت می‌برید به تنها عمارت آجر نمای نیاوران می‌رسید. نمای بیرونی این عمارت از نوع منقوش قالبی با طرح‌های متنوع به رنگ نخودی است. این عمارت که دو طبقه دارد در زمان احمدشاه قاجار بنا شده است و به همین دلیل به کوشک احمدشاهی شهرت دارد.

با این‌که این عمارت روی شیب بنا شده است اما با توجه به طراحی خاص عمارت، اختلاف شیب احساس نمی‌شود. از ویژگی‌های رویایی کوشک احمدشاهی گذر آب از وسط عمارت است که آرامش عجیبی دارد همچنین در ایوان سرسرا که با ۲۴ ستون دورتادور طبقه دوم را در برگرفته است می‌توانید زیبایی‌های هر چهار طرف باغ را تماشا کنید.
 هر کدام از طبقه‌های این عمارت زیبا نیز شامل سرسرا و چند اتاق است که همگی با اشیای هنری از جنس نقره، چوب، برنز و عاج از کشورهای مختلف ازجمله هند تزیین شده‌اند. در این عمارت کوچک اما منحصربه‌فرد کلکسیون‌های شخصی رضا پهلوی و آثاری از دوران قاجار به نمایش گذاشته شده است.

گردشی میان آثار موزه جهان‌نما

اگر کنجکاو هستید که آثار هنری متعلق به گوشه‌های مختلفی از جهان را به صورت یکجا ببینید موزه جهان‌نما این کنجکاوی شما را برطرف خواهد کرد. در سال ۱۳۵۵ بخشی از ساختمان کاخ صاحبقرانیه در ضلع غربی بازسازی شد تا آثاری که خانواده پهلوی خصوصاً فرح دیبا از کشورهای مختلف خریداری کرده بودند یا به آن‌ها اهدا شده بود در این قسمت به نمایش گذاشته شود.

این موزه زیبا که معماری ایرانی در هر قسمت آن به چشم می‌خورد چهار سالن دارد و قدمت بعضی از آثار آن به پنج هزار سال می‌رسد.

موزه خودروهای خاندان پهلوی

جالب است بدانید قسمتی از نیاوران که به عنوان گاراژ خودروها استفاده می‌شد در سال ۱۳۹۱ با فضای ۲۰۰ مترمربع به عنوان موزه خودروهای اختصاصی نیاوران شروع به فعالیت کرد. بیشترین هدف این موزه شناخت اولیه و روایت تاریخی خودروها برای علاقه‌مندان است، از طرفی تماشای خودروهای شرکتی مثل آستون مارتین که برای فرزندان پهلوی خودروهای کوچک می‌ساخت یا دیدن آرم طلایی تاج پهلوی که روی بدنه یکی از رولزرویس‌ها حک شده است و یا موتورسیکلت‌ها و خودروهای مدل بالای دیگر در نوع خود بسیار هیجان‌انگیز است.

گذری به کتاب‌خانه سلطنتی نیاوران

همین‌طور که در میان آثار تاریخی مجموعه نیاوران چرخ می‌زنید، می‌توانید به سمت شمال شرقی آن بروید و قدم به دنیایی از کتاب‌های چاپی در موزه کتاب‌خانه اختصاصی کاخ نیاوران بگذارید. این کتاب‌خانه که در دو طبقه در سال ۱۳۵۵ بناشده است ۲۳۰۰۰ جلد کتاب و حدود ۱۶۰۰۰ عنوان را در برمی‌گیرد. در این محیط نیز شما آثار حجمی و تابلو نقاشی‌های زیبایی را از هنرمندان بزرگ خواهید دید که جلوه خاصی به این فضا می‌بخشند.

از ویژگی‌های منحصربه‌فرد این کتاب‌خانه، کتب اهدایی است که از سران کشورها و نویسندگان بنام اهدا شده است. این فضای دنج که هم‌جوار با محل سکونت خاندان پهلوی قرار دارد به دلیل صحافی‌های هنرمندانه و نفیس و کتاب‌های با ارزش علاقه‌مندان خاص خودش را دارد.

هزینه‌های بازدید از مجموعه کاخ  نیاوران

ورودی مجموعه ۲۵۰۰۰ ریال
موزه جهان‌نما ۲۵۰۰۰ ریال
کاخ صاحبقرانیه ۲۵۰۰۰ ریال
حوض‌خانه ۲۰۰۰۰ ریال
کوشک احمدشاهی ۲۰۰۰۰ ریال
کاخ اختصاصی نیاوران ۲۵۰۰۰ ریال
موزه کتابخانه سلطنتی ۲۰۰۰۰ ریال
موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران ۲۰۰۰۰ ریال
 
نکته: بهای بلیت برای دانشجویان و بازنشستگان نیم‌بها حساب می‌شود.
 
برای ورود اتباع خارجی قیمت‌ها کمی متفاوت است:
ورودی مجموعه ۱۵۰۰۰۰ ریال
موزه جهان‌نما ۱۵۰۰۰۰ ریال
کاخ صاحبقرانیه ۱۵۰۰۰۰ ریال
حوض‌خانه ۸۰۰۰۰ ریال
کوشک احمدشاهی ۸۰۰۰۰ ریال
کاخ اختصاصی نیاوران ۱۵۰۰۰۰ ریال
موزه کتابخانه سلطنتی ۸۰۰۰۰ ریال
موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران ۸۰۰۰۰ ریال

کلام آخر:

در شمال تهران و در منطقه‌ای خوش آب‌وهوا میان مجموعه کاخ نیاوران، زندگی تاریخی_فرهنگی با شکوهی در جریان است که می‌توانید در یک برنامه تهران‌گردی برای بازدید از دیدنی های تهران با عبور از کنار درختان سر به فلک کشیده آن و ورود به هر کدام از کاخ‌های نیاوران، صاحبقرانیه، کوشک احمدشاهی و... به راحتی آن را لمس کنید.

کاخ نیاوران آخرین محل زندگی آخرین شاه ایران به همراه خانواده‌اش بوده است. در کنار بازدید از این کاخ می‌توانید از دیگر بناهای تاریخی همچون کوشک احمدشاهی و کاخ زیبای صاحبقرانیه نیز دیدن نمایید. وجود یک کافی‌شاپ در فضای باغ نیز باعث می‌شود تا بسیاری افراد ساعاتی را در نزدیکی کاخ نیاوران سپری کنند و از این فضای متفاوت لذت ببرند. کاخ اختصاصی نیاوران در گوشه شمال شرقی باغ نیاوران جلوه‌ای از معماری ایرانی را به شکلی مدرن به نمایش می‌گذارد. این کاخ زیبا وسعتی برابر با ۹۰۰۰ مترمربع را به خود اختصاص داده و دارای دو طبقه و یک نیم‌‌طبقه می‌باشد. طبقه اول بنا برای پذیرایی مهمانان، و طبقه آخر برای اتاق خواب‌ها و فضاهای شخصی خانواده بوده و در میان این دو طبقه یک نیم‌طبقه برای فضای کاری و اتاق کوچک‌ترین عضو خانواده پهلوی، لیلا پهلوی، کاربرد داشته است.